Sensitiviteit en Assertiviteit
Sensitiviteit en Assertiviteit
1. Wat betekent sensitief, (sub) assertief en agressief.
Sensitief: Met sensitiviteit of inlevingsvermogen wordt bedoeld: de mate waarin je rekening houdt met de gevoelens en behoeften van anderen.
Sensitief zijn wil zeggen:
Je houdt in je eigen gedrag rekening met de gevoelens van anderen.
Je laat anderen in hun waarde en verplaatst je in hun positie.
Je laat blijken de gevoelens en behoeften van anderen te onderkennen.
Je toont je bewust van de invloed van je eigen doen en laten op anderen.
Sensitiviteit in de praktijk:
Je spreekt vertrouwen in iemand uit. Je toont waardering en geeft complimenten.
Je verwoordt in een persoonlijk gesprek de gevoelens en behoeften die de ander voelt.
Je luistert naar iemand die kennelijk een boodschap wil overbrengen.
Je geeft iemand anders de ruimte in een gesprek om zich uit te spreken. Je nodigt mensen uit om hun inbreng te leveren.
Je begrijpt wanneer iets pijnlijk voor iemand is en je houdt daar tactvol rekening mee.
Je houdt rekening met lastige omstandigheden waarin de ander verkeert.
Je toetst of je de gevoelens van iemand anders goed hebt waargenomen.
Je laat merken wanneer mensen in een gesprek elkaar niet goed begrijpen, of langs elkaar heen praten.
Je respecteert andermans principes en ethische of morele overtuigingen.
Je toont begrip voor andere standpunten, culturen, omgangsvormen en gewoonten.
Je past je gedrag aan dat van iemand anders aan.
Je gunt collega’s of medewerkers hun deel van de eer wanneer er een succes geboekt is.
Je beperkt je tot relevante aspecten van een kwestie en bemoeit je niet met persoonlijke of gevoelige aspecten. Dit geldt met name voor leidinggevenden, behandelaars, hulpverleners en dergelijke.
Sub assertief: Als je sub assertief bent laat je, je makkelijk de mond snoeren door anderen. Sub assertieve mensen laten zich makkelijk commanderen en doen vaak wat je zegt.
De persoon zelf vermijdt conflicten en de mensen in de omgeving (bijvoorbeeld collega's) krijgen hun zin. De sub assertieve persoon neemt bijvoorbeeld werk van anderen over en loopt niemand in de weg. Sub assertiviteit werkt echter alleen op de korte termijn. Op de lange termijn leidt het vaak tot problemen. Sub assertiviteit kan verder leiden tot het opbouwen van onderhuidse spanning, wat allerlei klachten of zelfs overspannenheid tot gevolg kan hebben. Dit is precies de reden waarom leidinggevenden hun werknemers op assertiviteitstraining sturen ondanks dat ze na afloop meer tegenspraak kunnen verwachten.
Voorbeelden van sub assertief gedrag:
Wie kiest voor de eerste optie, laat zich in veel gevallen leiden door gedachten als: 'Misschien wordt die man wel boos als ik er iets van zeg' of 'zo erg is het ook weer niet, ik houd het wel uit.' Of: 'misschien zegt iemand anders er wel iets van.'
Agressief: Agressie is gedrag wat iemand inzet om - bewust of onbewust - iets kapot te maken, een ander schade te berokkenen, en/of duidelijk te maken wat hij wel of niet wil. Het gedrag overschrijdt de grenzen van wat algemeen acceptabel is in dit soort situaties en roept gevoelens van angst, pijn, verdriet en/of boosheid bij de ander op.
Voorbeelden van agressief gedrag:
Anderen overheersen
Anderen negeren
Slecht luisteren
Overdreven veel kritiek op anderen geven en deze kritiek blijven herhalen
De stem verheffen of zelfs schreeuwen
2. Plaats deze termen in het kader van je stage.
Sensitief
Ik merk dat veel mensen op die sporten bij mijn stage bedrijf graag aandacht willen, ze willen even gemotiveerd of ondersteund worden. Je moet je als instructeur kunnen verplaatsten in de sporter, zijn gevoelens en emoties herkennen en daarin op de juiste manier op in spelen
Sub assertief
Je staat statisch op de werkvloer, maakt geen contact met de sporters. Misschien alleen oogcontact maar je stapt niet op de sporters af om te vragen hoe het met ze gaat, of ze nog vragen hebben. Je neemt geen initiatief
Agressie
Zou kunnen zijn, dat je je zelf dominant opzet tegen over de sporters. Je verplicht dingen, in plaats van dat je dit met ze overlegt. Ook kun je jezelf agressief opstellen naar je stagebegeleider. Als je wilt laten zien dat je het beter weet dan hem. Je bent niet meer instaat om te luisteren naar een ander, en jij hebt het idee dat jij alles het beste weet.
3. A: Zelfanalyse sensitiviteit
1. Bekijk de checklist en geef jezelf een score per item
|
Zelfanalyse sensitiviteit |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
Laat anderen in hun waarde |
|
|
x |
|
|
Toont begrip voor afwijkende visies, ideeën, omgangsvormen en gewoonten |
|
|
x |
|
|
Begrijpt dat iets pijnlijk is voor ander en reageert daarop met passend gedrag |
|
|
x |
|
|
Spreekt het vertrouwen in de ander uit en geeft complimenten |
|
|
x |
|
|
Past zijn gedrag adequaat aan dat van de gesprekspartner aan |
|
|
x |
|
|
Reageert op belangrijke gebeurtenissen voor een ander (bijv. verjaardagen, pechdagen etc.) |
|
x |
|
|
|
Houdt rekening met de doelstellingen, wensen en belangen van een ander |
|
|
x |
|
|
Verwoordt gevoelens, emoties en behoeften van een ander |
|
x |
|
|
1= Allerlaagst 4= Allerhoogst
2. Licht de belangrijkste scores toe. Geef daarbij concrete voorbeelden.
Er zit weinig verschil bij mij in de scores die ik mijzelf geen, ik ben een persoon die graag luistert naar de verhalen van anderen. Op stage vond ik het lastig om op de sporters af te stappen, dit heb ik wel veel gedaan en heb veel leuke en interessante verhalen gehoord. Het is mooi om te zien wat sporters je allemaal vertellen.
Ik merk wel dat ik niet bij iedereen mij op mijn gemak voel tijdens zo’n gesprek. Ik probeer dit niet te laten merken en wil dat iedereen het gevoel heeft dat hij/zij respect en waardering krijgt voor zijn/haar verhaal. Ik geef wanneer het mogelijk is mijn mening, dit doe ik niet om de desbetreffende persoon in de reden te vallen, maar om het gesprek aan te vullen.
3. Onderzoek in welke situaties jij de meeste sensitiviteit laat zien en in welke de minste.
Ik ben het meest sensitief wanneer ik mijzelf op mijn gemak voel, als ik met leuke mensen werk. Het is niet zo dat ik dit niet kan bij mensen die ik niet prettig vind om mee om te gaan. Maar bij personen waar ik mij meer op mijn gemak voel kan ik meer sensitiever zijn.
4. Laat medestudenten jou met dezelfde checklist beoordelen.
Checklist beoordeelt door Timo van Sambeeck
|
Analyse sensitiviteit |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
Laat anderen in hun waarde |
|
|
|
X |
|
Toont begrip voor afwijkende visies, ideeën, omgangsvormen en gewoonten |
|
|
|
x |
|
Begrijpt dat iets pijnlijk is voor ander en reageert daarop met passend gedrag |
|
|
|
x |
|
Spreekt het vertrouwen in de ander uit en geeft complimenten |
|
|
|
x |
|
Past zijn gedrag adequaat aan dat van de gesprekspartner aan |
|
|
|
x |
|
Reageert op belangrijke gebeurtenissen voor een ander (bijv. verjaardagen, pechdagen etc.) |
|
|
x |
|
|
Houdt rekening met de doelstellingen, wensen en belangen van een ander |
|
|
|
x |
|
Verwoordt gevoelens, emoties en behoeften van een ander |
|
|
x |
|
1= Allerlaagst 4= Allerhoogst
Checklist beoordeelt door Nicolien Oomen
|
Analyse sensitiviteit: |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
Laat anderen in hun waarde |
|
|
|
x |
|
Toont begrip voor afwijkende visies, ideeën, omgangsvormen en gewoonten |
|
|
x |
|
|
Begrijpt dat iets pijnlijk is voor ander en reageert daarop met passend gedrag |
|
|
|
x |
|
Spreekt het vertrouwen in de ander uit en geeft complimenten |
|
|
|
x |
|
Past zijn gedrag adequaat aan dat van de gesprekspartner aan |
|
|
x |
|
|
Reageert op belangrijke gebeurtenissen voor een ander (bijv. verjaardagen, pechdagen etc.) |
|
|
|
x |
|
Houdt rekening met de doelstellingen, wensen en belangen van een ander |
|
|
|
x |
|
Verwoordt gevoelens, emoties en behoeften van een ander |
|
|
|
x |
1= Allerlaagst 4= Allerhoogst
5. Vergelijk de scores van anderen met jouw eigen scores.
Wat gelijk opvalt is dat ik mijzelf niet een keer de allerhoogste score heb gegeven. Ik vind persoonlijk dat ik overal nog wel iets in kan verbeteren. Terwijl Nicolien en Timo bij heel veel punten dit wel hebben aangegeven. Ik weet van mijzelf dat ik heel perfectionistisch ben, ik wil alles zo goed mogelijk uitvoeren of doen. Ik ben niet snel tevreden over het algemeen, het kan volgens mij altijd nog mooier en beter.
Dit is een groot leer punt van mij waar ik de afgelopen twee blokken al druk mee bezig ben geweest.
6. Bekijk het totaalbeeld en waar zou je nog aan kunnen gaan werken.
Waar ik nog aan zou kunnen werken wat betreft Sensitiviteit is;
- Ik zou sensitiever kunnen zijn bij personen die ik niet goed ken, ik vind het in het begin lastig om op deze mensen af te stappen. Ik kijk graag eerst de kat uit de boom voordat ik echt een gesprek met iemand zou voeren. ( dit geld niet alleen voor mijn stage )
- Wanneer ik het niet naar mijn zin heb, vind ik het heel lastig om naar personen die met mij een gesprek aan gaan sensitief te zijn. Ik word dan wat ongeïnteresseerd. Terwijl ik dat wanneer ik het wel naar mijn zin heb nooit ongeïnteresseerd overkom.
4. B: Zelfanalyse assertiviteit
1. Bekijk de checklist en geef jezelf een score per item.
|
Zelfanalyse Assertiviteit |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
Kan eigen standpunt verdedigen zonder anderen tekort te doen |
|
x |
x |
|
|
Haakt niet af bij weerstand of tegenwerking |
|
|
x |
|
|
Handelt vanuit eigen normen en doelen |
|
|
|
x |
|
Is doortastend: weet snel wat er moet gebeuren |
|
|
x |
|
|
Heeft heldere en verdedigbare prioriteiten en handelt daarnaar |
|
x |
|
|
|
Weet lastige kwesties op een acceptabele manier aan de orde te stellen |
|
|
x |
|
|
Volgt niet al te snel de mening van anderen op |
|
|
x |
|
|
Kan nee zeggen zonder zich meteen schuldig te voelen |
|
x |
|
|
|
Weet meestal waar hij het over heeft, is goed voorbereid |
|
x |
x |
|
|
Zegt wat hij denkt en voelt, zonder nodeloos te kwetsen |
|
x |
x |
|
|
Wordt niet gauw boos bij het verdedigen van zijn mening |
|
|
x |
|
1= Allerlaagst 4= Allerhoogst
2. Licht de belangrijkste scores toe. Geef daarbij concrete voorbeelden.
De belangrijkste scores zijn toch wel de punten waar ik nog aan moet werken, ik vind het persoonlijk heel moeilijk om ‘nee’ te zeggen. Ik wil eerst dat de ander tevreden is en daarna kom ik wel.
Daarin tegen sta ik wel voor mijn eigen standpunten, wanneer ik het ergens niet mee eens ben kan ik dit heel goed onderbouwen en laat dit dan ook zeker weten. Ik zou dit nooit ten kosten doen van anderen, en wil ook zeker anderen niet kwetsen met mijn weerwoord, maar ik blijf vaak wel bij mijn mening.
Waar ik ook wel eens tegen aanloop is dat wanneer ik niet helemaal goed voorbereid ben dat ik dan een antwoord of mijn mening geef terwijl dat helemaal niet van toepassing was op het gesprek of vraag. Ik kan mijzelf dan af en toe heerlijk voor ‘lul’ zetten. Waar ik ook nog wel eens last van heb, is dat ik af en toe zo mijn mening of gedachten over tafel gooi. Dit kan soms heel stom of zelfs kwetsend uit de hoek komen voor anderen. Dit had ik dan zeker niet zo bedoelt en voel me dan ook heel schuldig als dit weer eens gebeurt.
- Geef eventueel ook andere voorbeelden die niet direct op de checklist staan, maar wel relevant zijn voor je assertiviteit.
Bij mij ligt het heel erg aan hoe ik in mijn vel zit, grotendeels ben is sensitief, maar ik heb ook genoeg dagen dat ik assertief ben. Ik kan dan heel bod uit de hoek komen en ben dan heel snel op mijn teentjes getrapt. Dit zijn momenten op school dat ik bijvoorbeeld een slecht cijfer heb gehaald. Ik ben voornamelijk een vrolijk en spontaan meisje, maar af en toe kan het nog wel eens tegen zitten en vind ik het heel lastig om dan sensitief te zijn.
4. Onderzoek in welke situaties jij de meeste assertiviteit laat zien en in welke de minste.
Ik ben het meest assertief wanneer ik niet lekker in mijn vel zit, ( zoals hier boven beschreven) het minst is als ik lekker in mijn vel zit. Ik ben daarom ook vaker sensitief dan assertief. Ik voel me gelukkig vaker prettig dan onprettig.
5. Laat medestudenten jou met dezelfde checklist beoordelen.
Checklist beoordeelt door Timo van Sambeeck
|
Analyse assertiviteit |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
Kan eigen standpunt verdedigen zonder anderen tekort te doen |
|
|
|
x |
|
Haakt niet af bij weerstand of tegenwerking |
|
|
x |
|
|
Handelt vanuit eigen normen en doelen |
|
|
|
x |
|
Is doortastend: weet snel wat er moet gebeuren |
|
|
x |
|
|
Heeft heldere en verdedigbare prioriteiten en handelt daarnaar |
|
|
x |
|
|
Weet lastige kwesties op een acceptabele manier aan de orde te stellen |
|
|
|
x |
|
Volgt niet al te snel de mening van anderen op |
|
|
|
x |
|
Kan nee zeggen zonder zich meteen schuldig te voelen |
|
x |
|
|
|
Weet meestal waar hij het over heeft, is goed voorbereid |
|
|
|
x |
|
Zegt wat hij denkt en voelt, zonder nodeloos te kwetsen |
|
|
x |
|
|
Wordt niet gauw boos bij het verdedigen van zijn mening |
|
|
|
x |
1= Allerlaagst 4= Allerhoogst
Checklist beoordeelt door Nicolien Oomen
|
Analyse assertiviteit |
1 |
2 |
3 |
4 |
|
Kan eigen standpunt verdedigen zonder anderen tekort te doen |
|
|
x |
|
|
Haakt niet af bij weerstand of tegenwerking |
|
x |
|
|
|
Handelt vanuit eigen normen en doelen |
|
|
|
x |
|
Is doortastend: weet snel wat er moet gebeuren |
|
|
|
x |
|
Heeft heldere en verdedigbare prioriteiten en handelt daarnaar |
|
|
|
x |
|
Weet lastige kwesties op een acceptabele manier aan de orde te stellen |
|
|
|
x |
|
Volgt niet al te snel de mening van anderen op |
|
|
x |
|
|
Kan nee zeggen zonder zich meteen schuldig te voelen |
|
x |
|
|
|
Weet meestal waar hij het over heeft, is goed voorbereid |
|
|
x |
|
|
Zegt wat hij denkt en voelt, zonder nodeloos te kwetsen |
|
|
|
x |
|
Wordt niet gauw boos bij het verdedigen van zijn mening |
|
|
|
x |
1= Allerlaagst 4= Allerhoogst
6. Vergelijk de scores van anderen met jouw eigen scores
Ik kan zien dat ik al veel persoonlijke samenwerking heb gehad met Nicolien, die kent mij in veel opzichten erg goed. Het is dan ook mooi om te zien hoe ze deze vakjes heeft in gevuld. Veel antwoorden komen wel aardig overeen met die van mij. Het is een groot verschil in scores bij Nicolien en Timo. Ze kijken allebei dus heel anders tegen mij aan.
7. Bekijk het totaalbeeld en waar zou je nog aan kunnen gaan werken
Ik moet mij voor de opdrachten van school veel beter voorbereiden. Ik vraag altijd eerst, voordat ik de opdracht zelf heb doorgelezen. Dit is ook zeker het punt wat Nicolien bedoelt met 'weet meestal waar hij het over heeft, is goed voorbereid. Ik lees of de opdracht te snel of soms helemaal niet. Ik moet daar echt meer aandacht aan besteden. Dit is voor mijzelf maar zeker voor de persoon waar ik mee samenwerk.
Daarnaast mag ik ook wel eens 'Nee' zeggen, wanneer er vanuit de klas wat georganiseerd moet worden en er niemand reageert, nemen Nicolien en ik vaak het initiatief en doen wij het wel. Dit wil ik volgend jaar minder gaan doen, ik wil vaker 'nee' zeggen en meer aan mijzelf denken.